Alayne YATESAlayne Yates (1929-2021) was verbonden aan de University of Hawaii. Dit is haar bekendste boek. De achtergrond wordt weer gevormd door de VS.
Het boek begint met een uitgebreide uitleg over de seksuele ontwikkeling van kinderen. Het eerste hoofdstuk heet 'Sensuous Children?'. Dat vraagteken intrigeert me.
Misschien heeft het te maken met wat je onder 'sensuous' verstaat. Je kunt het vertalen als 'sensueel', 'zinnelijk', 'wellustig', en zo meer. Maar veel mensen reageren negatief op het idee dat een kind sensueel zou zijn en Yates is niet iemand die de confrontatie zoekt, zelfs niet met gelovigen en de kerk, zoals later in het boek blijkt.
Hoe dan ook: dat vraagteken kan gerust weggelaten worden. Want ook als je dit boek leest is er geen ontkenning mogelijk van de feiten over kinderlijke sensualiteit die al honderden jaren onderzocht en bekend zijn.
Yates geeft zelf allerlei voorbeelden van seksueel gedrag bij kinderen, met cijfers en al. Bijvoorbeeld:
"Thirty-six percent of year-old infants are reported by their mothers to play with their genitals. Between two and three years, many more youngsters masturbate, and pleasuring is already commoner in boys than girls. Nursery school children show an avid interest in each other’s genitals and initiate erotic experiments. Half of all middle-class pre-schoolers indulge in sex play or masturbation. Games such as 'Mommy and Daddy' or 'Doctor' are common by age four. By age five most children have asked questions about sex, and know that boys have a penis but girls do not. From the age of three, little girls recognize themselves as certainly female, and little boys recognize themselves as certainly male."(13)
Wanneer kinderen naar school gaan stopt al die seksuele activiteit - men noemt het daarom de latentieperiode. Maar de oorzaak daarvan is niet iets biologisch: de oorzaak ervan ligt in de opvoeding. En meisjes worden door ouders duidelijk meer onderdrukt op het punt van genieten van je lichaam dan jongens. Na de latentieperiode komen de seksuele activiteiten weer terug, maar stiekem, in het verborgene, kinderen doen zich onschuldig voor omdat ze al weten dat hun ouders moeite hebben met hun seksuele activiteiten en die veroordelen of minstens willen negeren. Jongens hebben nu een voorsprong op meisjes gekregen omdat vooral de seksuele activiteiten van meisjes in de opvoeding onderdrukt worden.
"Girls, who begin life with a greater erotic response, continue to lag far behind, although their trend is similar. In early puberty the divergence between the sexes becomes even more striking."(15)
"She may still be unaware of her clitoris, which is tucked away beneath several fleshy folds and unromantically named “down there.” Confusion and anxiety may accompany the onset of menses, the presence of blood, and often some discomfort. She is never to appreciate the raw, unsolicited gratification of a wet dream. She is beset by cultural remonstrances, ignorance, shame, and the fear of gossip. Most importantly, she has a past marked by deficiencies in erotic pleasure."(16)
Ouders en andere volwassenen voelen zich ongemakkelijk bij uitingen van kinderlijke sensualiteit en kunnen niet eens goed met hun kinderen praten over dat ze masturberen en manieren zoeken om lijfelijk plezier te hebben. Je moet het normaal vinden om het te kunnen hanteren.
Maar het meest schandalige hier is dat ouders en opvoeders nog steeds de houding en opvatting hebben dat seksueel actief zijn iets is voor jongens en niet voor meisjes. Als de vagina en de clitoris niet eens benoemd worden op een leuke manier, wat wil je dan?
"No one reinforces children’s sexuality. We actively avoid mentioning or observing it. Have you ever heard a mother say to a child found fondling himself: “My, you’ve really learned how to make yourself feel good.” Or have you heard a father say to his son: “It’s real nice that your penis is getting bigger”? Instead, children are confronted with anxiety and ambivalence."(25)
Erg grappig, als het niet zo triest was.
"A few youngsters do retain the open curiosity and robust humor of healthy sexuality. They owe their escape to rather remarkable parents who have encouraged and skillfully guided them."(35-36)
Andere culturen dan de Westerse doen het vaak een stuk beter op dit punt.
"Liberal cultures, such as Polynesian Mangaia, lend perspective to our own child-rearing techniques. In Mangaia, virtually one hundred percent of women achieve orgasm. In stark contrast, on the small Irish island of Inis Beag, the female climax is unknown or thought to be abnormal."(68)
"[Bij de Mangaia] Adolescence is the “golden age” of erotic pleasure without responsibility. Parents recognize and silently condone their children’s vitality. As pregnancy is thought to result from making love with the same man too often, there are frequent changes of partner with a tremendous increase in sexual knowledge and awareness. In fact, girls usually do not conceive until early adulthood. Pregnancy itself often inspires the couple to marry, unless either set of parents strenuously objects. With pregnancy, marriage, and other adult responsibilities, the “golden age” of sexual freedom ends."(72)
"In Mangaia, children routinely witness adult nudity and parental intercourse. In our society, these experiences constitute “traumas,” which contribute to neuroses. Here, nudity is discouraged as overstimulating and guilt-producing. Parental intercourse is misinterpreted as “Daddy is beating Mommy.” Children react with anxiety and anger. In 1976, liberal Ann Landers writes, “Nudity among brothers and sisters should not be allowed after five years of age. Coeducational bathing should be stopped also.” Yet in Mangaia, in the farm commune and in the cramped quarters of the less privileged, these observations are routine and don’t result in emotional problems. In Mangaia, children have the advantage of repeated, diverse observations. They soon learn that intercourse is not mortal combat but an enjoyable, mutual transaction. Children adopt a matter-of-fact attitude and begin to note details for future reference." [mijn nadruk] (74)
"With other drives, we routinely encourage pleasure while we teach. For instance, we urge children to savor the aroma of hot turkey and the taste of freshly baked brownies. (...) We impart little enthusiasm about sex, nor do we condone children’s natural eagerness. Yet we do lay down a host of “don’ts” and “not nows.” Thus we restrict sex without ever having developed its basic enjoyment. How can we expect children to enjoy sex without experiencing it? Once pleasure is firmly rooted, training can begin."(82)
Intimiteit ontstaat niet gemakkelijk als het accent al gauw op de cognitieve en fysieke en sociale prestaties van het kind komt te liggen. Prestaties worden beloond, het genieten van je lijf wordt niet beloond of wordt zelfs bestraft. Later komt dat terug. Er ontstaat een overgang van verliefde intimiteit naar georganiseerd samenleven gericht op werk, en mensen begrijpen maar niet wat ze missen. Seks als plicht vervangt seks als plezier.
De houding van volwassenen tegenover de seksualiteit van kinderen wordt gevoed door angst en schaamte.
1/ Als je seksueel plezier toestaat bij kinderen, wordt dat dan niet het enige waaraan ze denken? Mijn antwoord: Is dat bij volwassenen wel het geval dan?
2/ Snappen kinderen wel dat je bepaalde dingen niet doet in bepaalde omstandigheden? Mijn antwoord: Die dingen kun je uitleggen, kinderen zijn niet op hun achterhoofd gevallen.
3/ Trappen ze met hun nieuwsgierigheid niet in de val van pedofielen? Mijn antwoord: Let er liever of de mensen in je directe omgeving verantwoordelijk omgaan met die nieuwsgierigheid. Pedofielen komen kinderen lang niet zo vaak tegen als ouders, andere familieleden, vrienden van de familie, buurtgenoten, en zo meer.
4/ Wat zullen andere mensen niet denken? Zullen mijn kinderen niet uitgelachen of gepest worden? Horen ze er nog wel bij? Mijn antwoord: Voed op tot zelfvertrouwen en weerbaarheid en niet tot een onzeker conformisme.
"If sexual experiences produce children with a healthy and direct interest in sex, what do we as parents have to fear? Our fears are as prolific as our fantasies. The monster of sexual pleasure, once loosed, might no longer be controllable. Children would experiment together sexually on the front porch, or rape and incest would become common. Imagine if you will a trip to the supermarket with your small sexy child. How embarrassing to find him with one hand stroking a melon and the other in his pants!" [mijn nadruk] (31)
Dat is een cynisch soort van humor. Maar veel ouders staan wat dat betreft inderdaad doodsangsten uit.
"Tina’s mother comments, “I guess I can be thankful because Tina’s never had a problem with sex; in fact, she hasn’t shown any interest at all. I didn’t have to tell her not to play with herself, or to watch out for certain boys.” Whenever I hear a statement like this, I know absolutely that the child does have a problem. The theory that a child isn’t sexual is simply untrue. Tina has already dealt with the issue of sex, and her erotic response has already suffered. She responds to a world of sexual silence." [mijn nadruk] (200)
Ik denk dat Yates dat heel goed inschat.
Het hoofdstuk 9 'Slum sex' is om een andere reden interessant. Yates deed onderzoek onder vrouwen in de achterstandswijken van Chicago. Deze achterbuurten vormen een machowereld etc. waarin er weinig ruimte is om te genieten. En ook al is alles zichtbaar voor kinderen, het is seks geassocieerd met machtsuitoefening en met rollen die beide seksen in stand houden, het is seks met geweld en onderdrukking en gebrek aan tederheid. En dat nemen de generaties erna over.
"Sexual matters were often discussed, although sexual pleasures appeared to be rather peripheral. The making and breaking of relationships, the anger at men who didn’t seem to care, and hope for one who really would afforded the most conversation and relief from boredom. Little was expected from men and little was received.(...) She [een van die vrouwen die ze bezocht - GdG] preferred aggressive, assaultive men and couldn’t tolerate a “fag type.” In spite of partners’ misuse or indifference, and their own anger or depression, a few women reported an excellent erotic response. Even then, sex had little impact on the bleakness of life." [mijn nadruk] (95)
Ben ik de enige die de tegenstrijdigheid ziet in het gedrag van veel van de geïnterviewde vrouwen daar? Vrouwen zeggen van één kant dat ze een man willen die geïnteresseerd is etc. maar in de praktijk willen ze een 'echte man', geen gevoelige empathische man. Met dat laatste houden ze dus de rolverdeling in stand waarvan ze zelf alle nadelen ondervinden. En dat is niet alleen zo in de achterstandswijken die de auteur beschrijft. Het is onbegrijpelijk.
Zoals wel vaker gebeurt, combineert ook deze auteur kritische opvattingen met ondoordachte waarden en normen en ondoordachte aannames. Zo is ze bepaald kritiekloos als het om religie en kerk gaat. Zie hoofdstuk 12:
"The church continues to provide much needed structure and direction throughout all stages of growth. Religion not only defines acceptable behavior, but provides role modeling, values, and exercises through which a child can identify himself as a valuable person. The church provides consistency and strength of purpose in a rapidly changing, increasingly ambiguous society.
Religions of tomorrow will be more sophisticated and realistic. Sex will decline in importance, to take its place amongother essential values that contribute to the integrity and stability of the family. Sex and intimacy will no longer be confused, and religious leaders will devise methods of shaping both so that they may eventually be used to strengthen the marital bond. The harsh, punitive, guilt-ridden approach to sex will fade. Sex will be seen as inappropriate at certain times rather than sinful or dirty. Masturbation and sex play will be accepted as healthy parts of childhood. The concept of oneness with God will be extended to describe, on a lesser scale, the ability to fuse with another of God’s products." [mijn nadruk] (127)
Ik weet, dit zijn de VS, en het boek is van 1978, maar toch. Dit is wel erg naïef. Yates zou denk ik geschokt zijn over de desastreuze invloed van religie / rechts / kerk in de VS, wanneer ze vandaag de dag met haar opvattingen over kinderlijke seksualiteit zou aankomen.
Ze heeft ook een reeks cliché opvattingen waarbij ik mijn vraagtekens zet. Zoals:
"Hormone production increases enormously, yielding sexual and aggressive urges which frighten “nice” youngsters. Girls are ashamed as breasts enlarge and pubic hair sprouts. It’s as if their bodies proclaim the feelings they’ve tried to hide. Even the mother is banished from the bedroom when the daughter decides to undress. Boys are intrigued by the relative size of each other’s genitals and are forever making unfavorable comparisons." [mijn nadruk] (214)
Alsof die schaamte voor je veranderende lijf natuurlijk is. Dat is het niet, het is allemaal cultuur. Het is opvoeding, het is de invloed van allerlei instituten als scholen en sportclubs, het is de immense invloed van de media.
Desondanks: dit is over het algemeen een kritisch boek en de benadering van het onderwerp is bepaald modern. Het boek bevat veel casussen die het verhaal illustreren. Daarnaast staan in deel twee meerdere hoofdstukken die aangeven hoe je je kind kunt stimuleren zich te ontwikkelen op seksueel terrein of minstens hoe je kunt voorkomen dat je die seksuele ontwikkeling afremt. Vanaf hier wordt het een soort van zelfhulpboek.
Nog een raak slotcitaat:
"As a culture we remain preoccupied with penis size and penis envy. When will we begin systematically to develop penis pride in our boys and feelings of clitoral worth in our girls?"(30)
Zo is het maar net.