Om de zoveel tijd ontstaat er weer eens een morele paniek. De uitdrukking 'moral panic' is met name bekend geworden door het werk van socioloog en criminoloog Stanley Cohen.
Een morele paniek heeft de volgende kenmerken:
1/ Iets wordt door een bepaalde maatschappelijke groep als een bedreiging gezien van bepaalde waarden of belangen. Meestal gaat het daarbij om een conservatieve groep met conservatieve waarden of belangen. Bijvoorbeeld: middelbare scholieren die seks hebben met elkaar worden als een bedreiging ervaren door mensen met een waarde als 'Je mag pas seks hebben als je netjes getrouwd bent'.
2/ De media maken er hapklare brokken van door over die bedreiging sensatieverhalen te schrijven met gemakkelijke etiketten als 'breezerseks', 'schoolmeisjesprostitutie' en zo meer. Het gaat die media daarbij alleen om de oplages / de kijkcijfers en niet om het vaststellen van feiten.
3/ Die sensatieverhalen zorgen voor onrust onder het grote publiek, waar de media ook weer op in springen. 'Mijn dochter doet toch niet aan seks? Of wel?' Over jongens natuurlijk geen woord. Wekenlang gaat het over bijna niets anders in die media. 'Iedereen' heeft het er over.
4/ Op een bepaald punt is de onrust zo groot dat autoriteiten (de overheid, bestuurlijke instanties) en zelfbenoemde moraalridders (de kerken en zo die denken dat ze de baas zijn over de moraal van mensen) zich ermee gaan bemoeien. Die willen het probleem reguleren om hun autoriteit te onderstrepen of om stemmen te winnen bij de volgende verkiezingen.
5a/ Er komt nieuwe wetgeving of er komen nieuwe sociale regels die het probleem zogenaamd oplossen. Zoals het verhogen van de grens van seksuele meerderjarigheid. Wat meestal alleen maar betekent dat de status quo weer rustig kan slapen, omdat de gevestigde waarden nog eens extra werden benadrukt. In werkelijkheid wordt er vaak niets opgelost."Politicians may find it easier to focus attention on moral issues than to come up with solutions to some of the more intractable problems, such as lack of education and skills, unemployment, housing conditions, crime and poverty."(Thompson 1998, p. 84)
5b/ Ook mogelijk: de paniek ebt gewoon weg, omdat de media hun aandacht op iets anders (moeten) richten.
Als het gaat om morele paniek rondom seksualiteit komen vrijwel altijd meteen jongeren in beeld. Want seks is op veel plaatsen en in veel opzichten nog steeds taboe. En zeker als het om seks van jongeren gaat slaan bij veel volwassenen nog steeds alle stoppen door.
Maar morele paniek kan ook uitbreken rondom allerlei andere kwesties, zoals het aantal migranten / vluchtelingen dat een land binnenkomt (met het bekende geklets dat ze 'onze banen inpikken, onze meisjes verkrachten, van onze sociale voorzieningen profiteren' en zo meer).
In deze sectie richt ik me alleen op 'moral panics' rondom seksualiteit.