Albert MOLLAlbert Moll (1862- 1938) was een Duits psychiater en een van de belangrijke personen in de ontwikkeling van de seksuologie, het onderzoek naar vormen en uitingen van seksualiteit sinds zeg maar de tweede helft van de 19e eeuw.
In een historisch overzicht van het thema 'seksualiteit bij kinderen' noemt hij (p. 6-9) allerlei auteurs die bezig waren met het bestrijden van masturbatie en zo meer bij kinderen en die dus negatief stonden tegenover seksuele verlangens en ervaringen en handelingen van kinderen.
Moll heeft een heel andere insteek: hij wil het onderwerp juist goed en open onderzoeken. Hij vindt al die negativiteit en geheimzinnigheid rondom over kinderlijke seksualiteit een slecht ding. Hij waarschuwt:
"If a child finds that no one will speak to it about sexual matters, it must ultimately become secretive about its own sexual life. The child sees very clearly that every word it utters about such things is repressed as improper, and soon learns that the whole field of sexuality is regarded as something unclean, about which not a word must be uttered." [mijn nadruk] (168)
Maar — zoals hij zelf steeds aangeeft — onderzoek naar de seksualiteit van kinderen is bepaald lastig.
Een van de gevolgen daarvan is dat het meeste wat we te weten komen over de seksuele ontwikkeling van kinderen ontdekt wordt door artsen die met die kinderen te maken krijgen. Bijvoorbeeld omdat ouders en anderen denken dat er sprake is van ziek gedrag als kinderen bijvoorbeeld masturberen. Of omdat artsen ingeschakeld worden bij misbruik van kinderen.
"We must, for these reasons, guard against the misconception that the early awakening of sexuality is per se pathological. The fact that the study of the sexual life has been undertaken chiefly by medical men, and above all by neurologists and alienists, has inevitably introduced a certain bias into the results of the investigation. Opportunities for the study of the sexual life of normal persons have been comparatively rare; for those in whom the early awakening of sexuality has been recorded have for the most part sought medical advice and treatment for some other reason, and the physician has taken the opportunity to make inquiries into the patient’s sexual history. The boundary-line between what is pathological and what is normal can be determined only by an extended study of the sexual life in normal persons." [mijn nadruk] (147)
"Thus we see that all our methods of investigation exhibit extensive lacunæ, and further, that they are all in many respects fallacious; we shall therefore endeavour to supplement each by the others, in order to arrive at results which shall be as free from error as possible. Thus guided, we learn that sexual incidents occur in childhood far more frequently than is usually supposed. So common are they, that they cannot possibly escape the notice of any practising physician or educationalist who pays attention to the question, provided, of course, that he enjoys the confidence of the parents. These latter have often been aware of such sexual manifestations in their children for a long time, but a false shame has prevented them from asking the advice of the physician." [mijn nadruk] (6-7)
Niet nieuw, want al voor en door Freud geconstateerd: erecties en vrouwelijke tekenen van opwinding zijn bij kinderen zonder meer mogelijk. Kinderen neigen er zoals iedereen toe prettige gevoelens te herhalen. Ook allerlei vormen van afscheiding zijn niet vreemd, vaak gepaard gaande met spiersamentrekkingen zoals bij een orgasme. Of er ook sprake is van een erotisch lustgevoel is moeilijk objectief vast te stellen bij kinderen, maar het kan niet ontkend worden dat alle tekenen van opwinding en orgasmes voorkomen. Aldus Mols.
Een ander meer emotioneel aspect — door Mols de 'contrectation impulse' genoemd — is dat kinderen gek kunnen zijn op allerlei personen als waren ze verliefd en daar ook lijfelijkheid aan vast koppelen, nog ongedifferentieerd naar sekse.
Wat mensen zich herinneren is volgens Moll dus lang niet altijd wat er ook werkelijk gebeurd is. Dat werd dus indertijd al geconstateerd als een groot probleem. De laatste decennia is dit weer actueel in rechtszaken over seksueel misbruik.
"The lawyer, who is often ignorant of the extent to which sexual imaginations and sexual acts may prevail among children, is apt to assume that the child is of necessity sexually inexperienced, and for this reason to put a trust in childish evidence which is in many instances not justified by the facts of the case, because the supposed inexperience may not really exist. If judges and magistrates knew how much and how often children’s brains are occupied with sexual imaginations, without speaking of the sexual acts which many children have engaged in while still quite young, they would be more guarded than they are at present in their acceptance of children’s evidence in sexual matters. Not infrequently, when such a child describes the sexual offence which is supposed to have been committed, it is assumed without further inquiry that the child’s account must be accurate, the grounds for this assumption being stated as follows: “How could such an accusation be invented? The poor child has had no previous experience of such matters; what is now described must have actually happened, for it is impossible that an inexperienced child could construct it all out of its own imagination.” But to anyone who has seriously studied the sexual life of the child, this logic is utterly fallacious." [mijn nadruk] (201-202)
"That which is immoral in the adult is not necessarily immoral in the child, who is merely led by curiosity, and by his astonishment at the changes taking place in his body, to study these changes closely. It is not immoral for a child to wish to study in propriá personá matters about which information has been withheld. Adults are far too ready to interpret the actions of children in the light of their own feelings—a mistake which cannot be too strongly condemned." [mijn nadruk] (213)
Dat werd dus al geconstateerd in 1909. En ondanks dat is er op dat vlak nog steeds niets veranderd. Moll waarschuwt hier dus tegen het beeld van het 'onschuldige kind' dat de meeste mensen ook vandaag de dag nog steeds in hun hoofd hebben.
Elk onderzoek heeft waarden en normen op de achtergrond, bijvoorbeeld door de onderzoeker als persoon zelf en door de historische situatie waarbinnen het onderzoek plaatsvindt. Moll geeft wel netjes de meningsverschillen tussen onderzoekers aan of de gebrekkigheid van bepaalde methoden van onderzoek, maar dat neemt niet weg dat ook bij Moll traditionele waarden en normen een grote rol spelen die hij zelf niet lijkt te zien. Seksuele organen worden wel erg in verband gebracht met coïtus en het lijkt er op dat hij masturbatie geen goede zaak vindt. En over mannen- en vrouwenrollen:
"There is, however, general agreement as to the fact that during the second period of childhood mental differences become apparent between the sexes. Such differences are observed in the matter of occupation, of games, of movements, and numerous other details. Since man is to play the active part in life, boys rejoice especially in rough outdoor games. Girls, on the other hand, prefer such games as correspond to their future occupations. Hence their inclination to mother smaller children, and to play with dolls.(...) In all kinds of ways, we see the little girl occupying herself in the activities and inclinations of her future existence. She practises housework; she has a little kitchen, in which she cooks for herself and her doll. She is fond of needlework. The care of her own person, and more especially its adornment, are not forgotten. (...) boys, on the other band, prefer rough outdoor games, in which their muscles are actively employed, robber-games, soldier-games, and the like. And whereas, in early childhood, both sexes are fond of very noisy games, the fondness for these disappears earlier in girls than in boys." [mijn nadruk] (38-39)
"A pretty girl is more attractive to a boy than an ugly one. A handsome master will charm a girl much more than one who is ill-favoured or deformed. Other qualities besides beauty affect the issue. Effeminate boys or tomboyish girls are apt to be repulsive to other children; they are exposed to mockery and teasing of all kinds, and are very unlikely to give rise to erotic sentiments in their companions."(70)
Natuurlijk zit daar ook de cultuur op de achtergrond, dat is niet zo heel moeilijk te begrijpen. Degenen die het allemaal zo met elkaar eens zijn over het bovenstaande zijn vast allemaal mannen.
Het bijzondere aan Moll's werk is dat hij zich erg bewust is van de methodische problemen in het verwerven van kennis van dit onderwerp. Ook constateert hij geregeld het probleem of bepaald gedrag is aangeboren of aangeleerd. Maar zelfkritiek gaat altijd maar zo ver. als het gaat. Soms is het boek in zijn beweringen toch ook duidelijk gekleurd door de waarden en normen over mannen en vrouwen uit het begin van de 20ste eeuw (hij publiceerde het boek in het Duits in 1909).
Van de andere kant constateert hij zaken over de seksualiteit van kinderen waarvan veel mensen zelfs vandaag de dag nog een hoop kunnen leren.