Frank FUREDIFrank Furedi (1947) is hoogleraar sociologie aan de University of Kent in de UK en heeft onder andere veel geschreven over imperialisme, terrorisme, angst, en onderwijs. Het is een auteur voor wie weinig vanzelfsprekend is en dat bevalt me wel.
Dit boek gaat over de opvoeding van kinderen en dan met name over de trend om kinderen voortdurend te controleren en in de gaten te houden vanuit allerlei irrationele 'moral panics' over de risico's die ze lopen. Furedi's uitgangspunt is dit:
"During my travels around the world, I have become convinced that children do not have to be regarded as always at risk. In many parts of the world, parents do not continually worry about the safety of their children. The idea that responsible parenting means the continual supervision of children is a peculiarly Anglo-American one. Consequently, in many societies children enjoy a far greater freedom to explore the outside world than their counterparts in the United States." [mijn nadruk] (v)
"Spying on nannies, day-care workers, and children has become associated with good parenting. It shows you care. Throughout the nation, moms and dads are bugging their childrens telephones, installing secret cameras in their bedrooms, and sending strands of hair retrieved from pillows for analysis at drug laboratories. Parental paranoia leads to mistrust and renewed demands for even more drastic security measures." [mijn nadruk] (3)
Maar uiteraard heeft dat helemaal niets met liefde voor je kinderen te maken. Dit soort gedrag komt voort uit angst en onzekerheid en schuldgevoelens.
Dat die trend gevoed wordt door morele paniek is duidelijk. Het draait hier om de fundamentele waarde dat ouders hun kinderen goed horen op te voeden. Maar wat is goed? De meeste mensen die kinderen opvoeden, voelen zich daar wel eens onzeker over: doe ik wel genoeg? geef ik ze wel voldoende aandacht? en zo meer.
Dergelijke morele paniek heerste er bijvoorbeeld in de 1960er jaren over de kinderopvang: ouders die hun kinderen op de crèche deden waren slechte ouders in de ogen van de grote traditionele groep. Een moeder hoorde zelf voor de kinderen te zorgen en niet te gaan werken. Crèches waren slecht en ongezond. Er moesten strikte regels voor komen. Er is in de jaren erna veel veranderd, maar die trend is er nog steeds. Een rake uitspraak van Furedi:
"Not surprisingly, many day-care centers now vie with minimum-security prisons in their security arrangements." [mijn nadruk] (3)
Er hoeft tegenwoordig maar iets te gebeuren met een kind, één oppas die niet oplette, één man die zijn handen niet thuis kon houden, en de onzekerheid bereikt recordhoogtes. Ouders worden immers geacht hun kinderen tegen alles te beschermen, nietwaar, ook al kan dat helemaal niet. Dat vooronderstelt namelijk dat je als mens overal controle over kunt hebben en dat is simpelweg niet waar. Je kijkt één seconde naar iets anders en je kind struikelt over een loszittende stoeptegel en heeft een grote bult op zijn of haar kop.
Als een voorval de media haalt, is het hek helemaal van de dam: door de sensatiebeluste en angstaanjagende verhalen in de media voelen ouders zich nog onzekerder en begint iedereen meteen te roepen om nieuwe maatregelen, ook al zetten die helemaal geen zoden aan de dijk of al hebben die grote nadelen.
"The media play a significant role in provoking these irrational attitudes. There is no such thing as good news when it comes to children.(...) Scare stories always conclude with the demand for greater vigilance, creating an impossible strain on fathers and mothers while helping to reinforce their already intense sense of insecurity." [mijn nadruk] (6)
"Safety professionals and parenting experts are continually looking for risks that no mother or father has ever thought about."(11)
De gevolgen van al die paniek zijn enorm. Omdat ouders het zo goed willen doen, groeit hun wantrouwen tegenover andere mensen. En niet alleen tegenover onbekenden, maar ook tegenover familie en bekenden. De angst voor vreemde invloeden op 'hun' kinderen is enorm. Met als gevolg dat de solidariteit tussen volwassenen verdwijnt. Dat is een belangrijk punt van Furedi (zie p. 33) Een en ander leidt tot allerlei problemen die vroeger geen problemen waren. Een paar voorbeelden van Furedi:
"An obsessive preoccupation about good touch and bad touch has made many teachers — even preschool teachers — wary about holding and comforting small children." [mijn nadruk] (34)
"Every year in Britain, some 120,000 parents experience the nightmare of being wrongly accused of child abuse. Since normal parents are now portrayed as potential abusers, it is not surprising that so many face investigation on the basis of hearsay and rumor." [mijn nadruk] (37)
Mannen worden zelfs zo gewantrouwd dat die zich wel drie keer bedenken voordat ze op een kinderopvang of in de eerste groepen van een basisschool gaan werken. Als ze al de kans krijgen... Met als bedenkelijke gevolg dat kleine kinderen alleen door vrouwen grootgebracht worden. Alsof vrouwen allemaal lieverdjes zijn en uitgerust zijn met een aangeboren talent om kinderen op te voeden. Dat is simpelweg een vooroordeel.
Het akelige bij dat alles is dat aan kinderen niets wordt gevraagd. Er wordt over kinderen gepraat en geschreven en beslist, zonder dat die kinderen zelf een stem hebben. En dat is typisch voor een benadering die kinderen niet serieus neemt en ze het liefst klein houdt, een benadering die er vanuit gaat dat kinderen niets weten, niets doorhebben, niet nieuwsgierig zijn, geen standpunten en voorkeuren hebben.
"We frequently hear that children need this or children want that. Invariably, these claims — however well-meaning — are based on grown-up interpretations of children’s minds and behavior. It is easy to forget that the way we regard childhood depends on adults’ perception of that experience. It is not children who write books and newspaper articles about the meaning of childhood. It is not children who produce television programs about their requirements, or who make pronouncements about their emotional needs. Even the demand for children’s rights has been formulated by adults. It is not children who are desperately shouting that they are afraid of the risks they face. The image of a child at risk is the product of current adult sensibilities and imagination. Ideas about childhood are invariably filtered through the adult imagination and say as much about the world of grown-ups as that of children." [mijn nadruk] (104)
Ik geloof niet zo in die 'goede bedoelingen' van volwassenen als het om kinderen gaat. Vaak handelen ze uit angst of egoïsme of conformisme en denken ze geen seconde na over of wat ze doen ook werkelijk in het belang is van een kind.
Veel ouders hebben namelijk ook weinig vertrouwen in hun eigen kinderen.
"Since the end of World War II, the belief that children are fragile and vulnerable has gained strength. And since the 1980s, the belief that youngsters are inherently vulnerable and “at risk” has acquired the character of a cultural dogma." [mijn nadruk] (46)
Furedi geeft hierbij ook veel voorbeelden van hoe kinderen gemedicaliseerd en getherapeutiseerd worden. De definities van de 'experts' zijn zo breed dat elk gedrag er onder kan vallen. Denk aan etiketten als autisme en ADHD.
"Society’s exaggerated perception of children’s vulnerability is most systematically expressed in the idea that emotional trauma and other negative experiences scar them for life. This fatalistic diagnosis assumes that once children have been emotionally hurt, they lack the resilience to repair the damage. Even as adults, the children will continue to be haunted by their early experiences." [mijn nadruk] (52)
Maar die ideeën zijn niet in overeenstemming met de feiten. Kinderen zijn veel veerkrachtiger dan steeds geroepen wordt.
"Popular perceptions regarding children’s vulnerability find little support in empirical research." [mijn nadruk] (53)
Mocht dat nog niet duidelijk zijn: Furedi vindt dat ouders een minder grote rol moeten geven aan deskundigen en meer op hun eigen intuïties moeten vertrouwen. Hij is duidelijk over de experts en hun zogenaamde kennis.
"It is worth asking the question “What do experts really know?” What do we actually know about the impact of parenting on children? For parents who are interested in the answer to this question, there is both bad news and good news. The bad news, which will be outlined in the next section, is that most advice is based on speculation and common sense, not science. In a nutshell: we actually know very little about the impact of parenting on children. The good news, the really good news, is that parents are no more ignorant than the experts. And since the experts know so little about so many of their claims, we might as well ignore them and act on our instincts. Parents usually know better than anyone else what is the best way of bringing up their children." [mijn nadruk] (167)
"Given the inconclusive state of research about the impact of parenting on children and the absence of evidence that shows that parenting programs work, it is worth asking from what the experts involved in these projects derive their expertise. It is certainly not an expertise based on science and research. Nor is it rooted in practical experience. (...) Sadly, many mothers and fathers who lack confidence in their own resources are prepared to defer to the claim of authority. They don’t ask the obvious question —“Why should this expert presume to know more about the needs of my child than I do?” How long before someone cries out that the emperor has no clothes?" [mijn nadruk] (179)
"In any case, most professional advice is at best good common sense or at worst someone’s prejudice. Usually it is simply someone’s opinion. Such advice is formulaic, very general, and nine times out of ten entirely useless."(200)
Bovendien maken al die experts het wel erg gemakkelijk voor politici. Politieke luiheid en politiek falen leiden tot het afschuiven van de verantwoordelijkheid naar ouders, ook voor zaken waarop ze helemaal geen invloed hebben.
"It is far more expensive to improve the quality of education, health, and social services than to exhort parents to spend more time reading to their children, cuddling them, or breast-feeding them. No doubt sound parenting practices can have positive effects on children’s lives. But these effects pale into insignificance compared with what can be achieved through an excellent public system of child care and education." [mijn nadruk] (192)
Furedi heeft weer eens een prachtig en waardevol boek afgeleverd dat mensen aan het denken kan zetten. Ik ben alleen bang dat ouders niet zo gemakkelijk los zullen komen van hun irrationele benadering van kinderen en van hun schuldgevoelens bij alles wat er nu eenmaal mis kan gaan in deze wereld.